UI UX là gì? UI, UX design là gì? (cập nhật 2024)

Chào bạn, cảm ơn bạn đã dành thời gian đọc bài viết này. Mình tin rằng bất kỳ ai, dù đang học thiết kế, lập trình hay chỉ đơn giản là quan tâm đến cách một ứng dụng/website vận hành, đều có ít nhiều thắc mắc về hai khái niệm UI Design và UX Design. Khi mình mới bước chân vào lĩnh vực này, mình nhớ rất rõ sự bối rối của bản thân: “UI Design là gì nhỉ? Còn UX Design thì lại khác như thế nào?”. Vậy nên, mình muốn chia sẻ hành trình tìm hiểu, khám phá và cả những trải nghiệm cá nhân, mong rằng sẽ phần nào giúp bạn hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của UI/UX, cũng như cách hai khái niệm này hiện diện trong cuộc sống hàng ngày.

Bài viết này có thể hơi dài, nhưng mình cố gắng viết theo kiểu “tâm sự”, để bạn có thể cảm thấy thoải mái như đang nghe một người bạn trong ngành chia sẻ chứ không phải đọc một báo cáo khô khan. Trước hết, mình muốn xác nhận lại: Đây không phải là giáo trình học thiết kế, cũng không phải là một cuốn cẩm nang toàn tập. Thay vào đó, hãy coi đây như một cuộc trò chuyện thân mật, có thể cung cấp kiến thức tổng quan và truyền cảm hứng cho bạn trên hành trình khám phá UI/UX.

Tất Thành thiết kế website bán hàng cho Thương hiệu ô mai Hồng Lam với sự phân tích, thiết kế kỹ lưỡng về mặt UI UX - Honglam.vn

Công nghệ thiết kế UI, UX là một trong các công nghệ thiết kế web phổ biến được nhiều công ty, sử dụng để làm web cho các doanh nghiệp. Đây cũng là xu hướng thiết kế web được đánh giá sẽ tiếp tục được ưa chuộng và phát triển trong năm 2019. Vậy UI UX là gì? Cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây của Tất Thành.

Bạn nên rèn luyện khả năng lên cấu trúc, bố cục để nâng cao khả năng, trình độ UIUX của mình nếu bạn xác định muốn trở thành một cao thủ thiết kế, phân tích

2. UI UX Design là gì?

Chắc hẳn bạn đã nghe về UI (User Interface) và UX (User Experience) rất nhiều lần. Nhưng khi đặt câu hỏi “UI UX Design là gì?”, ta lại thấy có quá nhiều định nghĩa khác nhau. Nói một cách ngắn gọn, UI Design tập trung vào giao diện người dùng, tức những yếu tố nhìn thấy và tương tác trực tiếp (như màu sắc, bố cục, typography, hình ảnh, nút bấm,...) để tạo ra một hình thức trực quan, hấp dẫn. Còn UX Design thì tập trung vào trải nghiệm người dùng, tức cảm nhận tổng thể của họ khi sử dụng sản phẩm (giao diện, thao tác, tốc độ, sự thuận tiện, mức độ hài lòng,...).

Nếu bạn tưởng tượng việc xây dựng một ngôi nhà, thì UI giống như phần “trang trí nội thất” và “bố trí màu sắc”, còn UX lại giống như “kiến trúc, bố trí phòng ốc và dòng di chuyển” để ngôi nhà vừa đẹp vừa tiện nghi. UI/UX Design là sự kết hợp cả hai góc độ này để cho ra một sản phẩm hoàn chỉnh, nơi mà người dùng không chỉ thấy đẹp mắt mà còn dễ sử dụng và mang lại giá trị thực tế.

Ngày nay, với sự phát triển bùng nổ của công nghệ, hàng loạt ứng dụng di động và trang web ra đời. Một trải nghiệm người dùng tốt có thể quyết định sự thành bại của sản phẩm. Bởi nếu một ứng dụng “đẹp” nhưng lại quá rối rắm, khó thao tác, người dùng sẽ mau chóng rời bỏ. Ngược lại, nếu một ứng dụng “dễ dùng” nhưng trông quá cũ kĩ, thiếu điểm nhấn, người dùng cũng khó có ấn tượng và trung thành lâu dài. Chính vì thế, UI/UX là hai mặt của một đồng xu, bổ trợ lẫn nhau.

3. Tại sao lại quan trọng?

Khi mình mới bước vào lĩnh vực thiết kế, mình thường nghĩ: “Đẹp là được, quan trọng gì đâu.” Nhưng rồi mình nhận ra, trong bối cảnh người dùng ngày càng khó tính, đẹp thôi chưa đủ. Người ta sẽ dễ dàng từ chối một ứng dụng/trang web nếu thấy không thuận tiện, khó tìm kiếm tính năng hoặc đơn giản là... rối. Hiểu được tâm lý ấy, nhiều công ty bắt đầu đầu tư mạnh mẽ hơn vào UI/UX.

Vậy tại sao nó quan trọng? Đơn giản, bởi vì:

1. Giúp sản phẩm dễ tiếp cận: UI/UX tốt giúp người dùng nhanh chóng nắm bắt cách dùng, giảm thời gian “học” sản phẩm, từ đó tăng sự hài lòng và giảm tỉ lệ bỏ cuộc.
2. Gây ấn tượng và giữ chân người dùng: Giao diện đẹp, trải nghiệm mượt mà sẽ tạo cảm xúc tích cực, khuyến khích người dùng quay lại và giới thiệu cho người khác.
3. Nâng tầm thương hiệu: Một sản phẩm có UI/UX tốt thường được đánh giá cao về chất lượng, giúp gia tăng uy tín và giá trị thương hiệu.
4. Tối ưu hoá chi phí phát triển: Thiết kế UI/UX ngay từ đầu giúp giảm lỗi, hạn chế chi phí chỉnh sửa và công sức nâng cấp trong tương lai.

Mình từng làm việc cho một dự án khởi nghiệp, nơi chúng mình không có nhiều ngân sách và phải tận dụng mọi nguồn lực có thể. Một trong những “bí kíp” thành công của dự án ấy nằm ở việc chú trọng UX trước tiên, rồi mới trau chuốt UI. Dù không có những hình ảnh lung linh hay hiệu ứng hoành tráng, sản phẩm ấy vẫn chinh phục người dùng nhờ cách sắp xếp tính năng rõ ràng và dễ sử dụng. Khoảng thời gian đó khiến mình “thấm” hơn vai trò của UI/UX. Khi người dùng hài lòng, ta vừa tiết kiệm chi phí marketing, vừa có thể “truyền miệng” hiệu quả.

4. Sự khác biệt giữa UI và UX

Thú thực, ban đầu mình cũng khá lẫn lộn giữa UI và UX. Mình nghĩ hẳn cũng có nhiều bạn đang gặp tình trạng tương tự. “Có phải UI Designer chỉ chọn màu sắc, còn UX Designer chỉ vẽ khung sườn?” hay “UI có phải là con đường tắt để làm logo?”… Có muôn vàn câu hỏi. Nhưng dần dần, qua quá trình học tập và làm việc, mình đã hiểu hơn về ranh giới (tuy khá “mờ”) giữa chúng.

• UI (User Interface): Tập trung vào yếu tố thị giác (visual), bao gồm bố cục màn hình, màu sắc, font chữ, icon, hình ảnh… Mục tiêu của UI Designer là đảm bảo sản phẩm trông đẹp, thống nhất và dễ dàng tương tác (người dùng thấy nút bấm ở đâu, scroll thế nào, popup hiện ra ở vị trí nào...). Người làm UI phải nắm rõ nguyên tắc về màu sắc, độ tương phản, typographic, hệ thống lưới (grid), các phong cách thiết kế hiện đại (flat, material design, skeuomorphism...). Thông thường, một UI Designer sẽ tạo ra mockup hoặc prototype có độ hoàn thiện cao, gần với sản phẩm cuối cùng về mặt thẩm mỹ.

• UX (User Experience): Tập trung vào yếu tố trải nghiệm, tức toàn bộ quá trình mà người dùng tương tác với sản phẩm. Người làm UX không chỉ nghĩ về “cái nhìn” mà còn phải đặt ra câu hỏi: “Người dùng muốn gì? Họ sẽ thao tác ra sao? Họ dễ bấm nhầm không? Họ có khó chịu ở bước nào không? Hành trình của họ bắt đầu từ đâu và kết thúc thế nào?”. UX Designer thường tiến hành nghiên cứu người dùng (User Research), xây dựng sơ đồ luồng (User Flow), vẽ khung sườn (Wireframe), lên các kịch bản (Scenario). Công việc của họ còn bao gồm cả thử nghiệm (User Testing) và tối ưu liên tục.

Có một cách ví von khác: UX giống như việc xây nền móng, thiết kế bố cục không gian và lối đi trong một toà nhà, còn UI chính là quá trình trang trí nội thất, sơn tường, chọn đèn, tạo phong cách trực quan. Không thể chỉ làm tốt một khía cạnh mà bỏ quên khía cạnh kia. Nếu bạn chỉ xây dựng một hệ thống logic thật tốt nhưng giao diện xấu, người dùng cũng mất hứng. Ngược lại, nếu giao diện “lung linh” nhưng thiếu logic, họ cũng rời đi sớm. Đó chính là lúc chúng ta cần “UI/UX Design” – sự kết hợp hài hoà của cả hai.

5. Quá trình thiết kế UI/UX

Lúc mới bước vào nghề, mình thường nghĩ thiết kế UI/UX chỉ cần “đẹp” là xong. Nhưng thực tế, nó là một chuỗi các bước bài bản, từ nghiên cứu cho đến triển khai, thử nghiệm và lặp lại. Dưới đây là một quy trình khá phổ biến (tất nhiên, tuỳ mỗi công ty hoặc dự án mà sẽ có biến thể khác nhau):

1. Nghiên cứu người dùng (User Research)
   Đây là bước quan trọng, nhưng lại hay bị bỏ qua. Thường, chúng ta lao vào thiết kế mà quên mất: “Mình đang thiết kế cho ai?”. Việc nghiên cứu này có thể thông qua khảo sát, phỏng vấn, quan sát hành vi, thậm chí phân tích dữ liệu. Mục tiêu: tìm hiểu nhu cầu, mong muốn, khó khăn và động lực của người dùng.

2. Xác định vấn đề & yêu cầu
   Sau khi có thông tin từ bước nghiên cứu, chúng ta định ra vấn đề mà sản phẩm cần giải quyết. Lúc này, đội ngũ thiết kế (Designer) sẽ làm việc cùng đội kỹ thuật (Developer), đội marketing, v.v… để xác định tính năng cốt lõi và mục tiêu sản phẩm. Mình từng chứng kiến những buổi tranh luận nảy lửa ở công ty, chỉ để làm rõ: “Tính năng A có thật sự cần không?” hay “Chúng ta có nên thêm tính năng B không?”. Tuy hơi mệt, nhưng đó là nền tảng để tránh làm sản phẩm thừa thãi.

3. Thiết kế trải nghiệm (UX Design)

   • Vẽ sơ đồ luồng (User Flow), mô phỏng cách người dùng “đi” trong sản phẩm.
   • Dựng khung sườn (Wireframe) cho các màn hình chính.
   • Lên kịch bản (Scenario) về các trường hợp sử dụng.

   Ở giai đoạn này, mọi thứ có thể còn rất “thô sơ” trên giấy, hoặc những bản wireframe tông xám trắng. Nhưng nó rất quý giá để đội ngũ có cái nhìn tổng quát về luồng trải nghiệm.

4. Thiết kế giao diện (UI Design)

   • Chọn màu sắc, bộ font, phong cách hình ảnh, icon, v.v…
   • Áp dụng nguyên tắc thẩm mỹ và “hướng người dùng” để đảm bảo tính nhất quán.
   • Tạo prototype với độ chi tiết cao, có thể click được để mô phỏng cách người dùng thao tác.

   Khi mình làm UI, mình luôn cố gắng đặt mình vào vị trí người dùng: “Nếu mình mới dùng sản phẩm, mình có hiểu nút này để làm gì không? Màu sắc này có phản ánh đúng tính chất tính năng không?”.

5. Kiểm thử và điều chỉnh

   • Cho người dùng dùng thử (User Testing), quan sát xem họ thao tác ra sao, gặp khó khăn ở đâu.
   • Thu thập phản hồi, đánh giá, sau đó cải tiến giao diện, điều chỉnh luồng tính năng.
   • Lặp lại cho đến khi đội ngũ cảm thấy sản phẩm mượt mà nhất có thể.

6. Triển khai & Theo dõi

   • Chuyển giao thiết kế chi tiết cho đội phát triển.
   • Sau khi ra mắt, tiếp tục theo dõi hành vi người dùng thông qua dữ liệu, phân tích để cải thiện trong phiên bản tiếp theo.

Quy trình này nghe có vẻ dài, nhưng theo mình, nó là một vòng xoáy liên tục, nơi bạn luôn học hỏi từ phản hồi người dùng và cải thiện sản phẩm. Điều thú vị là, không có phiên bản nào là “hoàn hảo tuyệt đối”, bởi người dùng thay đổi, thị trường thay đổi, công nghệ thay đổi... Sản phẩm cũng phải tiến hoá theo.

6. Những nguyên lý cốt lõi trong UI/UX

Để có được một thiết kế UI/UX “tốt”, có khá nhiều nguyên lý được các nhà thiết kế lẫn nhà nghiên cứu đề xuất. Mình xin chia sẻ một số nguyên lý cơ bản, dễ áp dụng:

1. Đơn giản hoá (Simplicity)
   Khi người dùng truy cập một trang web hay mở một ứng dụng, điều họ muốn là: “Giải quyết nhu cầu nhanh nhất có thể.” Thế nên, đừng cố nhồi nhét quá nhiều thông tin, quá nhiều nút, quá nhiều hiệu ứng. Mình nhớ ngày xưa, có những trang web treo đủ loại banner nhấp nháy, popup đủ hướng, khiến mình ngợp thở. Hãy giữ cho mọi thứ gọn gàng, tập trung vào trọng tâm.

2. Nhất quán (Consistency)
   Nếu bạn dùng màu xanh cho nút chính ở màn hình đăng nhập, thì trong màn hình đăng ký, nút chính cũng nên màu xanh. Nếu font chữ tiêu đề là 18px, hãy duy trì trên tất cả các màn hình. Nhất quán giúp người dùng không phải “học lại” mỗi khi chuyển sang tính năng mới.

3. Phản hồi (Feedback)
   Khi người dùng bấm nút, hệ thống nên hiển thị trạng thái xử lý: “Loading…”, “Đã gửi yêu cầu”… để họ biết điều gì đang diễn ra. Nếu họ nhập sai, nên báo lỗi rõ ràng. Thiếu phản hồi là nguyên nhân lớn khiến người dùng bối rối, dễ bấm lung tung.

4. Dễ tiếp cận (Accessibility)
   Thiết kế đừng quên tính đến người dùng có nhu cầu đặc biệt (thị lực kém, mù màu, v.v…). Ví dụ, hãy đảm bảo độ tương phản đủ cao giữa chữ và nền, đừng chỉ dùng màu để phân biệt các trạng thái (vì có thể người mù màu sẽ không nhận ra).

5. Tối ưu tốc độ (Performance)
   Trải nghiệm người dùng sẽ bị ảnh hưởng nếu thời gian tải trang hay chuyển màn hình quá lâu. Do đó, tối ưu tốc độ (cả về thiết kế lẫn kỹ thuật) là điều không thể bỏ qua.

6. Đặt người dùng làm trung tâm (User-Centered)
   Mục đích cuối cùng của UI/UX là phục vụ người dùng. Vậy nên, hãy luôn kiểm tra lại: “Thiết kế này giải quyết được vấn đề của ai? Ai sẽ dùng nó? Họ hài lòng không?”. Nếu thiết kế thỏa mãn cái tôi của người thiết kế mà người dùng không muốn xài, thiết kế ấy xem như thất bại.

7. Con đường trở thành UI/UX Designer

Có thể bạn đang tự hỏi: “Mình muốn làm UI/UX Designer thì bắt đầu từ đâu?”. Thú thật, không có một con đường duy nhất. Mỗi người có xuất phát điểm khác nhau. Một số người từ graphic design chuyển sang, một số người từ lập trình front-end, một số lại từ marketing hoặc copywriting. Dưới đây là một vài gợi ý cá nhân của mình:

1. Học cơ bản về thiết kế
   Dù bạn thiên về UX hơn UI, việc nắm các nguyên lý thiết kế cơ bản (bố cục, màu sắc, typographic, hình khối, v.v…) vẫn rất hữu ích. Bạn có thể bắt đầu với các khoá học online, đọc sách, tham khảo các trang như Behance, Dribbble, Awwwards… để “trau dồi” gu thẩm mỹ.

2. Làm quen với các công cụ
   Một UI/UX Designer thường dùng Sketch, Figma, Adobe XD, hay thậm chí Photoshop/Illustrator (cho phần thiết kế hình ảnh). Mình đề xuất bạn nên học Figma vì nó miễn phí gói cơ bản và dễ dùng, hỗ trợ làm prototype rất tốt. Sau đó, bạn có thể thử thêm Sketch hoặc Adobe XD nếu cần.

3. Tìm hiểu về UX và tư duy thiết kế (Design Thinking)
   Hãy bắt đầu bằng cách đặt câu hỏi: “Người dùng muốn gì? Vì sao?”. Nếu có cơ hội, hãy thử tham gia các dự án thiết kế nhỏ, thậm chí làm dự án cá nhân. Quan sát bạn bè hay người thân khi họ sử dụng giao diện của mình, ghi nhận phản hồi. Từ đó, bạn sẽ thấy sự khác biệt giữa phán đoán chủ quan và dữ liệu thực tế.

4. Xây dựng portfolio
   Khi bạn có một số dự án, hãy tập hợp chúng thành portfolio – đây chính là “bộ mặt” của bạn khi ứng tuyển. Hãy trình bày rõ quá trình thiết kế (quy trình, wireframe, prototype, kết quả cuối cùng, v.v…) và rút ra bài học. Nhà tuyển dụng thường muốn thấy tư duy thiết kế của bạn hơn là chỉ một thiết kế đẹp mắt.

5. Liên tục học hỏi, cập nhật
   UI/UX thay đổi liên tục, vì công nghệ và xu hướng thiết kế luôn tiến hoá. Bản thân mình vẫn theo dõi các kênh như Medium, NNgroup, UX Planet… để cập nhật. Ngoài ra, tham gia cộng đồng thiết kế, nhóm Facebook, sự kiện offline cũng là cách hay để mở rộng quan hệ và học hỏi kinh nghiệm.

Trên hết, hãy giữ cho mình sự tò mò và lòng đam mê. Thiết kế liên quan mật thiết đến con người. Bạn càng quan sát con người, càng hiểu tâm lý và nhu cầu, bạn càng làm ra những sản phẩm giàu tính nhân văn và mang lại giá trị thực sự.

8. Khi những khó khăn ập đến

Trong quá trình làm UI/UX, mình đã gặp không ít tình huống khó. Ví dụ, đôi khi bạn “bị” sếp hoặc khách hàng yêu cầu thay đổi những chi tiết mà bạn cho rằng là phá vỡ tính nhất quán thiết kế. Hoặc bạn thiết kế xong rất đẹp, nhưng đội kỹ thuật nói “nền tảng của chúng ta không hỗ trợ làm như thế” và bạn phải quay lại bước hai, bước ba…

Một lần, mình chuẩn bị xong một loạt wireframe theo hướng “tối giản”. Nhưng đến lúc thuyết trình cho sếp, anh ấy lại thích “nhiều màu sắc, nhiều hình ảnh” vì sếp quan niệm “càng nhiều thứ, người dùng càng thích”. Cuộc giằng co diễn ra. Mình đã phải thuyết phục bằng dữ liệu người dùng (một số nghiên cứu cho thấy bố cục quá phức tạp có thể gây mất tập trung). Sau cùng, sếp đồng ý, nhưng bảo: “Cho anh một phiên bản ‘đầy màu sắc’ để A/B Testing”. Kết quả: phiên bản “tối giản” có tỉ lệ tương tác tốt hơn. Từ đó, mình rút ra bài học: dữ liệu (hoặc ví dụ thực tế) thuyết phục hiệu quả hơn tranh cãi vô căn cứ.

Khó khăn nữa là “deadline”. Người ngoài nhìn vào thấy dân thiết kế hay “nghệ sĩ”, nhưng thực ra, chúng mình sống rất khắt khe với các tiến độ. Mình từng thức khuya nhiều đêm để fix lại UI, làm prototype, vì ý tưởng mới luôn “loé” ra vào phút chót. Sau tất cả, mình hiểu rằng: đôi lúc cần “chấp nhận chưa hoàn hảo” để kịp ra mắt, thay vì ôm tham vọng “hoàn thiện” mà dự án bị trễ hàng tháng. Đây là câu chuyện muôn thuở của dân thiết kế: làm sao cân bằng giữa chất lượng và tiến độ.

9. Ví dụ thực tế: Nhìn vào một chiếc app giao đồ ăn

Hãy cùng mình nhìn vào một ví dụ rất quen thuộc: ứng dụng giao đồ ăn. Bạn mở ứng dụng lên, nhìn thấy danh sách các nhà hàng, quán xá, có ảnh món ăn, giá, review… Đây là phần UI: màu sắc, bố cục, hình đại diện, nút bấm. Bạn quyết định bấm vào một quán, rồi chọn món, thêm vào giỏ, bấm thanh toán. Trong quá trình này, bạn cảm thấy “ồ, mọi thứ mượt mà, tiện ghê”, hoặc “ơ, sao phải chờ lâu thế, sao không có nút huỷ ở đây?”. Những cảm xúc, suy nghĩ ấy chính là UX.

Nếu giao diện rõ ràng, nút bấm to, màu sắc tươi tắn, font chữ dễ đọc, bạn sẽ thao tác nhanh. Nếu app có hiển thị trạng thái đơn hàng (shipper đang đến, còn bao lâu nữa), bạn sẽ cảm thấy an tâm. Nếu app hỏi: “Bạn muốn thêm gì vào giỏ hàng? Món này đang giảm giá 20%”, bạn có thể mua thêm. Đó là cách UI/UX ảnh hưởng trực tiếp đến hành vi và quyết định của bạn.

Một ứng dụng giao đồ ăn thành công thường có UI/UX thật tốt: dễ tìm kiếm, gợi ý phù hợp, thông báo kịp thời, thanh toán đơn giản, v.v… Mình thường khuyên bạn bè mới học UI/UX nên lấy những app quen thuộc này ra làm ví dụ, đặt câu hỏi “Tại sao họ làm như thế?”, “Nếu mình là designer, mình có cải thiện gì không?”, “Phần đăng ký tài khoản có rườm rà quá không?”… Việc tự mổ xẻ sản phẩm sẽ rèn luyện tư duy design rất tốt.

10. Tương lai của UI/UX

Khi trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ thực tế ảo (VR, AR) ngày càng phát triển, ta sẽ thấy UI/UX còn “nở rộ” hơn nữa. Thời gian tới, có thể người dùng sẽ tương tác với sản phẩm không chỉ qua màn hình chạm, mà qua giọng nói, cử chỉ, thiết bị đeo, không gian 3D… Lúc này, UI/UX Design sẽ mở rộng ra một chân trời mới: thiết kế trải nghiệm đa kênh (Omni-channel Experience), thiết kế tương tác giọng nói (Voice UX), hay thiết kế thực tế ảo (VR UX).

Riêng cá nhân mình, mình nghĩ kỹ năng thiết kế nền tảng vẫn sẽ rất quan trọng. Dù công nghệ có thay đổi, con người vẫn luôn cần một trải nghiệm tự nhiên, trực quan và hữu ích. Vì thế, UI/UX Designer tương lai cần trau dồi kiến thức không chỉ về mỹ thuật, tâm lý học, mà còn về công nghệ, dữ liệu để có thể “đọc vị” người dùng nhanh hơn, chính xác hơn.

11. Lời khuyên cho những ai đam mê UI/UX

Có một giai đoạn, mình cảm thấy khá chán nản vì thị trường cạnh tranh quá khốc liệt. Vô số người giỏi, portfolio lung linh, trong khi mình vẫn loay hoay. Nhưng rồi, nhờ sự kiên trì và đam mê, mình đã “trụ” lại. Nếu bạn cũng yêu thích UI/UX, đừng nản. Dưới đây là vài lời khuyên:

1. Chú trọng giá trị: Đừng thiết kế chỉ vì “nó đẹp”. Hãy hỏi: “Nó mang lại giá trị gì?”. Nếu bạn giải quyết được “nỗi đau” của người dùng, đó là thứ “đẹp” nhất.

2. Liên tục thực hành: Làm nhỏ, làm thử, làm cho bạn bè, làm pet project… Mỗi dự án nhỏ đều cho bạn bài học, giúp bạn nâng cấp kỹ năng.

3. Đừng ngại bắt đầu muộn: Mình có những người bạn bắt đầu học thiết kế khi đã ngoài 30, vẫn thành công. Độ tuổi không phải rào cản trong lĩnh vực sáng tạo.

4. Tìm một mentor hoặc cộng đồng: Có người “dẫn đường” sẽ giúp bạn tránh lãng phí thời gian vào những sai lầm không đáng. Hãy tham gia các group UI/UX trên Facebook, Slack, Discord, gặp gỡ offline…

5. Học cách phản biện và chấp nhận phản hồi: Đây là ngành “làm dâu trăm họ”. Bạn phải dám bảo vệ ý tưởng, nhưng cũng sẵn sàng lắng nghe, thay đổi khi cần. Phản hồi là vàng, hãy trân trọng nó thay vì sợ hãi.

12. Tâm sự đôi dòng…

Nếu quay lại thời điểm 5 năm trước, lúc mình chỉ mới mon men vào UI/UX, mình mong ai đó đã nói cho mình biết: “Hãy tập trung vào hành vi người dùng, còn giao diện đẹp rồi sẽ đến.” Mình đã tốn khá nhiều thời gian “chạy theo” các hiệu ứng fancy, các layout độc lạ mà quên rằng… người dùng chỉ muốn thao tác nhanh, ít bị phân tâm. Sau này, khi trực tiếp tham gia phỏng vấn và quan sát người dùng, mình mới thấy: “ồ, họ nhấn chuột nhiều lần là họ khó chịu rồi, hiển thị trễ một chút cũng làm họ lăn tăn”… Từ đó, mình bớt “hoa mỹ” lại, và bắt đầu đào sâu vào User Research, Testing. Và thế là, sản phẩm của mình dần được đánh giá cao.

Cũng phải thừa nhận, làm UI/UX có lúc rất áp lực. Hầu như mọi người đều cho rằng mình “có mắt thẩm mỹ” nên thường xuyên bị hỏi han: “Cái màu này đẹp không?”, “Đặt nút này ở đâu hợp lý?”. Nhưng đối với mình, đó là một cái thú vui. Mỗi lần mình “giải quyết” được một vấn đề trải nghiệm nho nhỏ cho người dùng, mình thấy “sướng” vô cùng. Cảm giác hạnh phúc khi bạn bè bảo: “App này dễ xài ghê!”, hay “Website này gọn quá”, là thứ thúc đẩy mình đi tiếp.

Có hôm, mình thấy đuối vì ngồi cả đêm vẽ wireframe. Nhưng khi prototype xong, mở ra xem, mình lại phấn khích, tưởng tượng người dùng sau này sẽ xài nó. Có bạn bè hỏi: “Sao cậu lắm năng lượng vậy?”, mình cười: “Vì mình không muốn người dùng phải cáu giận với một thiết kế tệ hại.” Mình thật sự coi UI/UX là cách để tạo ra niềm vui nho nhỏ trong cuộc sống hiện đại vốn dĩ nhiều áp lực.

13. Một chút về “màu sắc” và phong cách thiết kế

Đôi khi, chuyện chọn màu sắc cũng có thể khiến ta đau đầu. Bởi mỗi màu mang một ý nghĩa và tạo tâm lý khác nhau. Ví dụ, màu xanh lá liên quan đến thiên nhiên, màu đỏ thường gắn với sự cảnh báo hoặc kích thích, màu xanh dương đem lại cảm giác tin cậy, v.v… Làm UI, bạn sẽ phải học thêm về màu sắc, mood and tone, phong cách thiết kế (flat, material, skeuomorphism…) để “bắt trend” nhưng vẫn giữ được tính thực dụng.

Có thời gian, mình chạy theo trường phái minimalism – tối giản, dùng nhiều không gian trắng (white space). Lúc đó, mình mê tít triết lý “less is more”, tin rằng tất cả đều phải thật thanh thoát, nhẹ nhàng. Nhưng ở một dự án khác, khách hàng lại yêu cầu phô trương, muốn nhiều hình ảnh, muốn “show” công nghệ… Thế là mình lại thay đổi tư duy, nghiên cứu thêm về thiết kế đầy màu sắc, học thêm cách kết hợp font chữ. Qua đó, mình nhận ra: không có phong cách nào là tuyệt đối “xịn”; quan trọng là bạn biết áp dụng đúng ngữ cảnh, đúng đối tượng, đúng mục tiêu.

14. Tổng kết và nhắn nhủ

Trên đây là cái nhìn của mình về UI/UX Design: từ khái niệm, tầm quan trọng, sự khác biệt, cho đến quy trình, nguyên lý và một vài mẩu chuyện cá nhân. Mình hy vọng sau khi đọc, bạn đã có cái nhìn rõ ràng hơn: UI/UX Design không chỉ là vẽ một chiếc giao diện đẹp, mà còn là xây dựng một hành trình trải nghiệm thuận tiện, tự nhiên và hữu ích cho người dùng.

Ngày nay, khi công nghệ đang “đốt cháy giai đoạn”, cơ hội cho những ai giỏi UI/UX là rất lớn. Đừng ngần ngại nếu bạn chưa biết bắt đầu từ đâu; bất kỳ ai cũng có thể học và trở thành một nhà thiết kế tốt, miễn bạn có đam mê, sẵn sàng tìm tòi, tự trau dồi kiến thức. Mình nghĩ, làm UI/UX là một hành trình không bao giờ chán, bởi mỗi ngày bạn lại được sáng tạo, khám phá, thấu hiểu con người, và dùng khả năng của mình để giải quyết những vấn đề rất “đời thường”.

Nếu bạn quyết định dấn thân, hãy kiên nhẫn. Đừng sợ sai, sợ xấu, bởi thiết kế là một quá trình lặp đi lặp lại. Nếu cần, hãy thử thách bản thân bằng các dự án cá nhân, tập redesign những website hoặc ứng dụng nổi tiếng, viết bài chia sẻ trên blog hoặc mạng xã hội. Càng thực hành, bạn càng thành thạo, và cơ hội sẽ đến. Mình chúc bạn sớm gặt hái được thành quả trong hành trình trở thành một UI/UX Designer đầy đam mê và sáng tạo!

Cảm ơn bạn đã đọc đến đây. Hy vọng, bài viết này, bằng cách nào đó, sẽ tiếp thêm một chút lửa, một chút cảm hứng hoặc ít nhất là một chút “góc nhìn mới mẻ” cho bạn. Mình tin vào sức mạnh của UI/UX, và mình tin vào những con người mang tinh thần “thấu hiểu và tôn trọng người dùng” như bạn. Hãy biến những giao diện khô khan thành một trải nghiệm giàu ý nghĩa, để cuộc sống này tiện lợi hơn, đẹp đẽ hơn từng ngày.

Chúc bạn luôn giữ lửa và thành công trên con đường UI/UX nhé!